DOĞRUDAN ETKİLİ AJANLARLA HEPATİT C TEDAVİSİNDE ORTAYA ÇIKAN YAN ETKİLERLE OATP GEN POLİMORFİZMLERİ ARASINDA İLŞİKİ VAR MIDIR?

Hepatit C virüsü (HCV) ile enfeksiyon hem akut hemde kronik enfeksiyona neden olur, başlangıçta enfekte olanların yaklaşık 55-85’i kronik HCV’e ilerler, bunlardan 15-30’unda 20 yıl içinde siroz gelişir. Enfeksiyonun prevalansı Türkiye’de 0.3-0.5’tir. Doğrudan etkili antiviral (DAA) rejimleri olarak bilinen yeni tedavi seçenekleri, artan başarı oranları, daha kısa tedavi süreleri, yan etki profillerini düzeltmede ve basitleştirilmiş tedavi gözlemi için umut vaat etmektedir. FDA ribavirinli veya ribavirinsiz 95-100 aralığı içinde kalıcı bir viral yanıt sağlayan DAA için rejimleri onaylamıştır. Sirozlu hastalarda, karaciğer transplantasyonu veya ölümü içeren hepatik dekompanzasyon ve karaciğer yetmezliği, ombitasvir-paritaprevir-ritonavir kombinasyonu kullanımı ile ilişkilendirilmiştir. En sık bildirilen yan etkiler ( 10) yorgunluk, baş ağrısı, mide bulantısı, kaşıntı, uykusuzluk, ishal, halsizlik, kızarıklık, öksürük, sinirlilik, anemi ve dispnedir. Yan etkilerin çoğu orta veya makul şiddettedir. Ciddi yan etkiler tüm hastaların 5.5’de oluşur. Paritaprevir OATP1B1/1B3 bilirubin taşıyıcısının inhibitörüdür ve indirect bilirubini arttırabilir. Ombitasvir, paritaprevir ve dasabuvir UGT1A1 inhibitörleridir ve ritonavir CYP3A4 inhibitörüdür. Paritaprevir OATP1B1 ve OATP1B32ün inhibitörüdür ve paritaprevir ritonavir ve dasabuvir BCRP inhibitörleridir. CYP3A, UGT1A1, BCRP, OATP1B1 veya OATP1B3’ün substratlan olan ilaçlarla birlikte uygulanması bazı ilaçların plazma konsantrasyonlarında artış ile sonuçlanabilir. Paritaprevir ve ritonavir öncelikle CYP3A enzimleriyle metabolize edilir güçlü CYP3A inhibitörleri ile birlikte uygulanırsa ve paritaprevir ve ritonavirin konsantrasyonları artabilir. Dasabuvir öncelikle CYP2C8 enzimleriyle metabolize edilir ve CYP2C8 inhibitörleri ile birlikte uygulanırsa dasabuvir konsantrasyonlarını artabilir. CYP enzimleri metabolizmasında küçük bir rol oynarken Ombitasvir öncelikle amid hidrolizi yoluyla metabolize edilir. Ombitasvir, paritaprevir, dasabuvir ve ritonavir P-gp’nin (p-glikoprotein) substratıdır. Ombitasvir, paritaprevir ve dasabuvir BCRP’nin substratıdır. Paritaprevir, OATP1B1 ve OATP1B3’ün bir substrattır. P-gp, BCRP, OATP1B1 veya OATP1B3’ün inhibisyonu HCV rejiminin çeşitli bileşenlerinin plazma konsantrasyonlarını artırabilir. Bu çalışma DAA rejimlerinin yan etkileri ile ilaç transport genleri OATP1B1- OATP1B3’deki polimorfizmler arasındaki olası ilişkiyi karakterize etmeyi amaçlamıştır.

01.07.2016 – 30.01.2020 ZUHAL ALTINTAŞ, SERKAN YARAŞ, ENGİN ALTINTAŞ