Uluslararası kategoride proje bulunamadı!
Akciğer Kanseri Tanılı Hastalarda Foxo3a Gen Ekspresyon Düzeylerinin Değerlendirilmesi
Akciğer neoplazmları kanser insidansının ve dünya çapındaki ölümlerin önde gelen nedenidir. Erkeklerde ömür boyunca akciğer kanseri gelişme olasılığı kadınlara kıyasla daha fazladır. Ve yapılan son araştırmalara göre 2007 ve 2017 yılları arasında %37 oranında artış göstermiştir. Akciğer kanseri köken aldığı hücreye göre ikiye ayrılır; Küçük hücreli(KHAK) ve küçük hücreli dışı(KHDAK) akciğer karsinomları olmak üzere. 2015 WHO sınıflamasına göre KHDAK içerisinde en yaygın tip; Adenokarsinomdur. Bunu sırasıyla skuamöz hücreli karsinom ve nöroendokrin karsinom izlemektedir. Skuamöz hücreli ve küçük hücreli karsinomlar daha çok santral yerleşimlidir ve sigara kullanımı ile ilişkilidir. Erkeklerde daha yaygın görülürler. Adenokarsinomlar ise daha çok kadınlarda ve sigara öyküsü olmaksızın görülebilmektedir. Çoğunlukla da akciğerin periferinde yerleşmektedirler. Risk faktörleri arasında sigara kullanımı başta olmak üzere yaş, cinsiyet, aile öyküsü, genetik faktörler, sigara kullanım zemininde gelişen kronik obstrüktif akciğer hastalıkları, asbest maruziyeti, mesleki maruziyet, enfeksiyonlar ve çevre kirliliği bulunmaktadır. Klinik önemi bir hayli fazla olan akciğer kanserlerinde tedavi süreci ve tedavi etkinliği de önem kazanmaktadır. Bu amaçla moleküler markerları hedefleyen veya taklit eden en iyi tedavi seçeneklerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Pek çok genetik süreç barındıran kanserlerde süreci tetikleyen moleküller araştırma konusu olmaktadır. Forkhead box (FOX) transkripsiyon faktörleri de kanser gelişim sürecinde çok sayıda üyeden oluşan bir protein ailesidir. O sınıfı FOX proteinlerinin memelilerde FOXO1, FOXO3, FOXO4 ve FOXO6 olmak üzere dört üyesi tanımlanmıştır. Bu ailedeki üyelerin tamamı apopitozda, DNA tamirinde, hücre çoğalmasında ve metabolizmanın düzenlenmesinde etkili hedef genlerin ifade edilmesinde görev almaktadırlar. FOXO1 proteini kas, yağ dokusu, karaciğer ve pankreastaki metabolizmayı düzenlediği için aktivitesindeki değişikliklerin birçok metabolik hastalıklara sebep olabileceği düşünülmektedir. FOXO3 proteininin ise apopitozu desteklediği ortaya konulmuş olup akciğer kanserinde ekspresyon düzeyinde azalma olduğu görülmüştür. Çeşitli moleküler yapıların da FOXO3 ekspresyon düzeyleri üzerine etkileri gösterilmiştir. Örneğin bir çalışmada FOXO mRNA’sını hedefleyen miRNA-182 molekülünün aşırı ekspresyonunun akciğer kanserinde FOXO3a’nın ekspresyonunda azalmaya yol açarak metastazı artırdığı; miRNA-182’nin down-regülasyonunun ise metastazı engelleyip apopitozu artırdığı gösterilmiştir. FOXO3 aktivitesinin apopitozu indüklemesi temeline dayalı kanser tedavilerinin; yeni tedavi yöntemleri olarak kullanılabileceği bildirilmiştir. Çalışmamızda akciğer kanseri olan hastalarda söz konusu Foxo3a transkripsiyon faktörünün ekspresyon düzeyi değerlendirilecektir.
19.06.2023 – 19.12.2024 ALİ ÖZDÜLGER, DAMLA HASGÜL